CƠ HỘI MỚI CHO SAO LA

Vào đầu tháng 5/2025, các nhà khoa học quốc tế, dẫn đầu là các giáo sư từ Đại học Tổng hợp Copenhagen (Đan Mạch) với sự cộng tác của các nhà khoa học Việt Nam đã công bố báo cáo quốc tế “Bộ gen của loài sao la cực kỳ nguy cấp chịu ảnh hưởng bởi cấu trúc quần thể và quá trình loại bỏ gen có hại.”. Báo cáo được đăng tải trên tạp chí Cell, một trong số những tạp chí khoa học uy tín hàng đầu thế giới.

Nghiên cứu được thực hiện trên 26 mẫu sao la được thu thập và lưu giữ trong hơn 30 năm – bao gồm cả xương và mô mềm từ các mẫu vật do người dân địa phương cung cấp. Nhóm nghiên cứu đã giải trình tự toàn bộ bộ gen, và lần đầu tiên xác lập được đặc điểm di truyền quan trọng của loài thú này.

Công trình nghiên cứu cũng chứng minh được rằng việc kết hợp các cá thể từ hai quần thể trong các chương trình nhân nuôi sinh sản sẽ giúp tăng đáng kể khả năng sống sót và phục hồi của loài cả trong ngắn và dài hạn.

Tiến sĩ Nguyễn Mạnh Hà, giám đốc Trung tâm Bảo tồn Thiên nhiên và Phát triển (CCD), cũng là một thành viên trong nhóm nghiên cứu, chia sẻ: “Việc giải mã được bộ gen của loài thú quý hiếm như sao la là căn cứ khoa học quan trọng để triển khai các kế hoạch bảo tồn và phục hồi quần thể sao la trong tương lai. CCD mong muốn Việt Nam có thể ưu tiên dành nguồn lực cho việc xây dựng kế hoạch bảo tồn sao la cũng như những loài hoang dã khác một cách khoa học, đồng bộ và hiệu quả hơn trong thời gian tới, khi mà chúng ta đang dần khám phá thêm nhiều thông tin có giá trị về các loài này. “

Trong giai đoạn từ 2015 tới 2025, Trung tâm CCD đã tích cực tham gia các hoạt động điều tra, thu mẫu DNA của sao la để phục vụ các hoạt động đánh giá về phân bố, và di truyền quần thể. Các mẫu và bằng chứng thu được là một phần quan trọng trong nghiên cứu vừa được công bố về giải mã toàn bộ bộ gen của loài này.